Tiêu đề gốc: 5 năm 20 lần, câu chuyện ra đời của cổ phiếu quốc vận đắt nhất Mỹ
Vào ngày 8 tháng 8 năm 2025, giá cổ phiếu của Palantir Technologies (PLTR) đạt 187,99 USD, giá trị vốn hóa thị trường vượt qua 443 tỷ USD - cao hơn tổng giá trị của ba ông lớn công nghiệp quốc phòng Lockheed Martin, Raytheon và Northrop Grumman.
Từ tháng 9 năm 2020, khi niêm yết trực tiếp với giá 10 USD, PLTR đã phục hồi từ mức thấp nhất 5,92 USD, với tổng mức tăng lên tới 31 lần; ngay cả khi tính theo giá niêm yết, cũng có gần 19 lần lợi nhuận.
Từ đầu năm 2025 đến nay, PLTR đã tăng 145%.
Công ty dữ liệu AI này không sản xuất chip, không đào tạo mô hình lớn, không làm sản phẩm tiêu dùng.
Danh sách khách hàng thì giống như những nhân vật quen thuộc trong bộ phim "Nhiệm vụ bất khả thi": CIA, FBI, NSA, Lầu Năm Góc, Quân đội phòng vệ Israel, MI5 của Anh.
Điều kỳ lạ hơn là về định giá. PLTR có tỷ lệ P/E dự phóng lên đến 245 lần, trong khi trung bình ngành chỉ có 24 lần; để so sánh, Nvidia, được một số người gọi là "bong bóng AI", có tỷ lệ P/E chỉ là 35 lần.
Niềm tin đến từ đâu?
Công ty dữ liệu này được thành lập bởi ông trùm PayPal Peter Thiel, từng nhận được đầu tư từ Wang Sicong, đã một thời bị Silicon Valley coi là "công ty xấu xa". Giờ đây, nó đã biến hình thành ngôi sao hot nhất thời đại AI, là cổ phiếu đại diện cho vận mệnh quốc gia Mỹ.
Thưa ngài, thời đại đã thay đổi.
911, CIA và quả cầu pha lê
Vào ngày 11 tháng 9 năm 2001, hai tòa tháp thương mại thế giới sụp đổ, quan điểm an ninh của Hoa Kỳ đã thay đổi mãi mãi.
Tại Silicon Valley, tỷ phú trẻ tuổi Peter Thiel vừa rút 1 tỷ USD từ PayPal đang suy nghĩ về một vấn đề khác:
Phương pháp mà PayPal sử dụng để chống lại gian lận giao dịch có thể được mở rộng sang các lĩnh vực khác, chẳng hạn như chống khủng bố?
Vào thời điểm đó, họ đã xây dựng hệ thống chống gian lận thương mại tiên tiến nhất thế giới, thông qua việc phân tích mô hình giao dịch để nhận diện hành vi bất thường. Nếu áp dụng cùng một logic vào lĩnh vực an ninh quốc gia thì sao?
Nhưng Thiel cần một người đặc biệt để lãnh đạo công ty này và thực hiện ý tưởng này. Ông đã nghĩ đến người bạn cùng lớp từ trường Luật Stanford, Alex Karp.
Karp là CEO ít giống CEO nhất ở Silicon Valley. Anh học triết học tại Haverford College, lấy bằng Tiến sĩ Luật tại Stanford, sau đó chạy đến Đại học Frankfurt ở Đức để theo đuổi bằng Tiến sĩ lý thuyết xã hội tân cổ điển, luận án Tiến sĩ nghiên cứu về "sự tấn công trong thế giới sống".
2004 Năm 2004, Thiel chính thức thuê Karp làm Giám đốc điều hành.
Cùng năm đó, họ đã tập hợp một đội ngũ sáng lập đặc biệt: Joe Lonsdale, một thiên tài 24 tuổi từ Stanford, bạn cùng phòng của Thiel ở Stanford là Stephen Cohen, và kỹ sư Nathan Gettings từ PayPal, chính là người đã phát triển nguyên mẫu hệ thống chống gian lận của PayPal.
Công ty mang tên "Palantir", xuất phát từ "Palantír" trong tác phẩm "Chúa tể những chiếc nhẫn" của Tolkien, là một viên đá ma thuật có khả năng nhìn xuyên thời gian và không gian, nhận thức mọi thứ. Trong tiểu thuyết, ai nắm giữ Palantír sẽ có được lợi thế thông tin.
Thú vị là, công ty thậm chí đã đặt tên văn phòng theo các địa danh ở Trung Đất: Palo Alto gọi là "Shire", McLean, Virginia gọi là "Rivendell", Washington D.C. gọi là "Minas Tirith".
Vốn khởi nghiệp của công ty cũng rất bất thường: 2 triệu đô la đến từ bộ phận đầu tư mạo hiểm của CIA là In-Q-Tel, 30 triệu đô la đến từ chính Thiel và quỹ đầu tư mạo hiểm của ông là Founders Fund.
Trong hơn mười năm tiếp theo, Palantir đã huy động được hơn 3 tỷ đô la, với các nhà đầu tư bao gồm cả các quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu của Hoa Kỳ cũng như một số cá nhân gây tranh cãi, chẳng hạn như vào năm 2014, con trai của một gia đình giàu có nổi tiếng ở Trung Quốc, Wang Sicong, đã đầu tư 4 triệu đô la vào Palantir thông qua Pusi Capital, với khoảng định giá khoảng 9 tỷ đô la.
Sứ mệnh của họ trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết ở Mỹ sau sự kiện 911.
Như CEO Karp đã nói sau này, những gì Palantir làm là "tìm kiếm những điều ẩn giấu" (the finding of hidden things): một cuộc tấn công khủng bố có thể xảy ra tiếp theo.
Theo dõi Bin Laden
Từ năm 2003 đến 2006, Palantir gần như biến mất khỏi tầm nhìn của công chúng.
Không có sản phẩm nào được phát hành, không có báo chí nào đưa tin, thậm chí không có biển hiệu văn phòng chính thức. Các kỹ sư đang phát triển một phần mềm có mã hiệu "Gotham" trong một tòa nhà không nổi bật cho các cơ quan tình báo của Mỹ.
Đúng vậy, đó là thành phố mà Batman bảo vệ.
Năm 2010 tại Afghanistan, quân đội Mỹ phải đối mặt với một kẻ thù vô hình. Chỉ trong năm này, hơn 200 lính Mỹ đã chết do bom ven đường (IED), nhiều hơn tổng số trong ba năm trước đó.
Lúc này, Gotham thể hiện giá trị của nó, nó có thể ghép những mảnh thông tin tưởng chừng không liên quan thành một bức tranh hoàn chỉnh:
Một người dân địa phương đội mũ màu tím, hệ thống ngay lập tức đánh dấu là bất thường, vì màu tím trong văn hóa địa phương là vô cùng hiếm. Bằng cách theo dõi đặc điểm này, kết hợp với tín hiệu điện thoại, quỹ đạo di chuyển và mạng xã hội, cuối cùng xác nhận rằng người này chính là đối tượng lắp đặt mìn.
Còn một thành tựu nổi tiếng khác là Osama bin Laden bị tiêu diệt vào năm 2011.
Mặc dù chính thức chưa công khai xác nhận, nhưng nhiều nguồn tin đã gợi ý rằng Palantir đã đóng vai trò then chốt trong hành động này. Trong cuốn sách "Kết thúc" của Mark Bowden mô tả quá trình bắt giữ Osama bin Laden, ông đã mô tả Palantir là "ứng dụng thực sự mang tính sát thương cao."
Hệ thống Gotham thông qua việc phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ tích lũy trong nhiều năm, bao gồm các ghi chép cuộc gọi, giao dịch tài chính, sự di chuyển của con người, và mạng xã hội, cuối cùng đã chỉ ra manh mối đến cái sân nhìn có vẻ bình thường đó.
Công ty này, xuất phát từ tầng hầm của CIA, đã trở thành một vũ khí dữ liệu mạnh mẽ của chính phủ Hoa Kỳ.
Kẻ lạ ở Silicon Valley
Đơn hàng của chính phủ là một con dao hai lưỡi.
Đối với Palantir, việc phụ thuộc vào hợp đồng của chính phủ thực sự đã mang lại nguồn thu nhập ban đầu, nhưng cũng đã đóng một cái nhãn khó xóa nhòa lên trán của nó, "công ty chính phủ". Cái xiềng xóa này đã gần như đồng hành cùng toàn bộ quá trình thương mại hóa của nó.
Năm 2009, Palantir lần đầu tiên cố gắng bước ra khỏi lĩnh vực tình báo, Morgan Stanley trở thành khách hàng lớn đầu tiên trong việc thương mại hóa.
Họ sử dụng công nghệ của Palantir để kiểm soát rủi ro nội bộ - giám sát email của các nhà giao dịch, định vị GPS, hành vi in ấn và tải xuống, thậm chí phân tích bản ghi âm cuộc gọi để tìm kiếm các giao dịch không đúng quy định.
Năm 2011, công ty đã giới thiệu nền tảng Foundry dành cho doanh nghiệp, tích hợp dữ liệu bán hàng, tồn kho, tài chính, vận hành vào một trung tâm phân tích, giúp việc gọi dữ liệu giữa các phòng ban trở nên hiệu quả hơn. Tuy nhiên, thời gian triển khai hệ thống này kéo dài hàng tháng, mỗi dự án hầu như đều được phát triển tùy chỉnh, giá cả đắt đỏ, khó có thể mở rộng quy mô.
Nhiều khách hàng ca ngợi công nghệ nhưng lại bị ngăn cản bởi chi phí và thời gian triển khai. So với đó, các nền tảng "nhẹ" như Snowflake, Databricks được ưa chuộng hơn.
Trong khi gặp khó khăn trong việc thương mại hóa, Palantir thường xuyên bị cuốn vào các tranh cãi chính trị: hỗ trợ CIA trong việc chống lại WikiLeaks, tham gia vào kế hoạch giám sát "Prism", và sử dụng công nghệ nhận diện hình ảnh để theo dõi người nhập cư bất hợp pháp cũng như những người biểu tình trên đường phố.
Tại Silicon Valley, nơi văn hóa cánh tả chiếm ưu thế, những điều này khiến nó bị coi là một công ty xấu xa "tiếp tay cho ác quỷ". Những người biểu tình đã nhiều lần tổ chức biểu tình tại trụ sở của Palantir và nhà của các nhà sáng lập Thiel, Karp.
Năm 2020, trước thềm IPO, Palantir đã chọn rời Silicon Valley và chuyển đến Denver, hoàn toàn cắt đứt quan hệ với Silicon Valley.
Giám đốc điều hành công ty Karp trong thư công khai bày tỏ sự không hài lòng và ấm ức: "Chúng tôi cung cấp dịch vụ phần mềm cho các cơ quan quốc phòng và tình báo của Hoa Kỳ để bảo vệ an ninh quốc gia, nhưng lại liên tục bị chỉ trích, trong khi những công ty internet bán dữ liệu người tiêu dùng để thu lợi từ quảng cáo lại coi đó là điều bình thường."
Tháng 9 cùng năm, Palantir niêm yết.
Các phương tiện truyền thông đã dán đầy nhãn tiêu cực cho nó:
Thành lập 17 năm, chưa bao giờ có lãi: Năm 2019 lỗ 580 triệu USD, Palantir thậm chí trong hồ sơ chào bán cổ phiếu đã dự đoán rằng trong tương lai có thể sẽ không bao giờ đạt được hoặc duy trì lợi nhuận.
Sự phụ thuộc quá mức vào hợp đồng của chính phủ: Trong nửa đầu năm 2020, doanh thu từ khách hàng chính phủ chiếm 53,5% tổng doanh thu của công ty, trong khi năm ngoái là 45%.
Cơ quan quản lý cực kỳ quyết đoán: Palantir đã từng cho biết trong tài liệu nộp cho SEC Hoa Kỳ rằng cho phép người sáng lập đơn phương điều chỉnh quyền biểu quyết.
Giá mở cửa vào ngày đầu niêm yết là 10 USD, sau 2 năm, giá cổ phiếu đã có lúc giảm xuống 5.92 USD.
Trong mắt người ngoài, một công ty như vậy, phụ thuộc nghiêm trọng vào hợp đồng của chính phủ, thường gặp khó khăn trong việc thương mại hóa, đã thành lập hơn mười năm mà vẫn không thấy hy vọng có lãi, lại là một công ty bị mọi người ở Silicon Valley chỉ trích, không thể nói đến giá trị đầu tư nào.
Tuy nhiên, chỉ sau vài năm, giá trị thị trường của nó đã tăng lên 400 tỷ USD, lọt vào hàng ngũ các công ty công nghệ có giá trị nhất thế giới.
Palantir đã hoàn thành cuộc đảo ngược này như thế nào?
bước ngoặt lộng lẫy
Ngày 30 tháng 11 năm 2022, ChatGPT ra mắt, cả thế giới đang nói về cuộc cách mạng AI.
Nhưng đối với hầu hết các doanh nghiệp, sau sự phấn khích là sự bối rối của thực tế: ChatGPT có thể viết thơ, có thể trò chuyện, nhưng không hiểu dữ liệu kinh doanh của tôi, không biết quy trình vận hành của tôi, và không thể kết nối với hệ thống cốt lõi của tôi.
Sự bối rối này chính là cơ hội của Palantir, Karp nhìn thấy những điều mà người khác không thấy.
Chỉ sau chưa đầy 5 tháng kể từ khi ChatGPT được phát hành, Palantir đã ra mắt AIP (Nền tảng Trí tuệ Nhân tạo).
AIP về cơ bản là một nền tảng AI Agent, cho phép các mô hình ngôn ngữ lớn hiểu và thao tác dữ liệu thực của doanh nghiệp, học quy trình kinh doanh của bạn, hiểu cấu trúc dữ liệu của bạn, làm quen với logic vận hành của bạn, và cuối cùng trở thành một nhân viên AI thực sự hiểu công ty của bạn.
Nó có thể phân tích các dữ liệu nội bộ của doanh nghiệp như hệ thống ERP, cơ sở dữ liệu CRM, báo cáo tài chính, và còn có thể thực hiện các thao tác.
Khi bạn hỏi "Dây chuyền sản xuất nào nên được bảo trì trước", nó sẽ không giống như GPT cung cấp cho bạn lý thuyết quản lý thiết bị mà là dựa trên trạng thái thiết bị thời gian thực, lịch sử bảo trì, kế hoạch sản xuất, đưa ra những gợi ý cụ thể ngay lập tức, thậm chí có thể tự động phát hành đơn bảo trì.
Đây chính là năng lực cốt lõi mà Palantir đã tích lũy trong nhiều năm: tích hợp dữ liệu và quyết định tự động.
Trong 20 năm qua, nó đã xử lý dữ liệu tình báo cho CIA, FBI, phân tích thông tin chiến trường cho Lầu Năm Góc, về bản chất đều đang giải quyết một vấn đề, đó là làm thế nào để biến dữ liệu phức tạp thành hành động có thể thực hiện.
AI đã biến mọi thứ thành tự động hóa trở nên khả thi. ChatGPT cho phép mọi người có thể trò chuyện với AI, AIP giúp mọi doanh nghiệp có thể sử dụng AI để phục vụ cho mình.
Số liệu báo cáo tài chính ngay lập tức phản ánh sức mạnh của sự chuyển biến này. Trước khi AIP ra mắt, tỷ lệ tăng trưởng doanh thu của Palantir trong quý đầu tiên của năm 2023 đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử là 13%. Nhưng sau khi AIP được triển khai, tỷ lệ tăng trưởng bắt đầu phục hồi mạnh mẽ, doanh thu cả năm 2024 tăng 23%.
Năm 2025 sẽ hoàn toàn bùng nổ, doanh thu Q1 đạt 884 triệu USD, tăng 39% so với năm trước; doanh thu Q2 đạt 1,01 tỷ USD, tăng 48%.
Điều quan trọng hơn là sự thay đổi trong cơ cấu khách hàng. Vào quý 4 năm 2023, số lượng khách hàng doanh nghiệp tại Mỹ tăng 55% so với cùng kỳ năm trước; vào quý 4 năm 2024, tổng số khách hàng đạt 711, tăng 43% so với cùng kỳ năm trước, doanh thu từ doanh nghiệp tăng 64% so với năm trước, vượt qua mức tăng 45% của doanh thu từ chính phủ.
Căn bệnh "phụ thuộc vào chính phủ" từng bị chỉ trích đang được chữa trị, từ Chevron đến Airbus, từ Ngân hàng Santander đến Wenzel Spine, các doanh nghiệp ở mọi lĩnh vực đang xếp hàng triển khai AIP.
Từ nhà thầu chính phủ, đứa trẻ bị bỏ rơi ở Silicon Valley, đến cưng chiều của thời đại AI, Palantir đã hoàn thành một cú chuyển mình ngoạn mục với AIP.
AI thương nhân vũ khí
Cách mạng AI có thể xảy ra trong cửa sổ trò chuyện, cũng có thể xảy ra trên chiến trường thực sự.
Trong lĩnh vực quân sự, Palantir đã trở thành "thương nhân vũ khí AI" của thế giới phương Tây.
Năm 2022, CEO của Palantir, Karp, đã xuất hiện tại Kyiv trong bộ giày chiến thuật và ký kết một loạt các thỏa thuận hợp tác với chính phủ Ukraine.
Rất nhanh, hệ thống Gotham đã vào trận: chỉ huy nhập tọa độ mục tiêu, thuật toán tự động tính toán các tham số bắn, và phân công nhiệm vụ cho vũ khí "có giá trị tốt nhất". Palantir đã trở thành một trong những người tham gia quan trọng trong cuộc chiến tranh hiện đại này.
Palantir đã hòa nhập vào hệ thống quân sự của Mỹ và toàn bộ phương Tây.
Sau khi Google rút lui khỏi dự án Maven vào năm 2019, Palantir lập tức tiếp quản hợp đồng AI cốt lõi của Lầu Năm Góc. Trong những năm tiếp theo, hợp đồng liên tiếp đến: vào quý 3 năm 2024, Palantir đã nhận được hợp đồng trị giá 218 triệu USD từ Space Force để xây dựng hệ thống tác chiến không gian; vào tháng 8 năm 2025, Quân đội Hoa Kỳ đã ký hợp đồng lớn trị giá 10 tỷ USD với Palantir có thời hạn 10 năm.
2025 tháng 4 năm 2025, một cột mốc có ý nghĩa hơn đã đến: NATO chính thức mua sắm Hệ thống Thông minh Maven của Palantir, được triển khai tại Bộ Tư lệnh Chiến dịch Đồng minh, nhằm nâng cao khả năng phối hợp tác chiến đa quốc gia. Hành động này gần như đã xác lập vị thế "chuẩn mực thực tế" của công nghệ Palantir trong các liên minh quân sự phương Tây.
Giám đốc điều hành Palantir Karp đã nói trong một cuộc phỏng vấn với Washington Post rằng: "Sức mạnh của hệ thống chiến tranh thuật toán tiên tiến mạnh đến mức tương đương với việc sở hữu vũ khí hạt nhân chiến thuật để đối phó với đối thủ chỉ có vũ khí thông thường."
Cuối năm 2024, Palantir đã phát hành một đoạn quảng cáo trên mạng xã hội với tiêu đề "Cuộc chiến chưa bắt đầu, thắng bại đã được xác định." Điều này không chỉ là marketing, mà còn giống như một tuyên ngôn.
Sức mạnh đứng sau Palantir không chỉ đến từ một mình Peter Thiel. Elon Musk, cũng là thành viên của băng nhóm PayPal, đang cùng Peter Thiel xây dựng một hệ sinh thái quân sự AI chưa từng có: Palantir cung cấp phân tích dữ liệu chiến trường, mạng Starlink của SpaceX chịu trách nhiệm hỗ trợ thông tin liên lạc, X(Twitter) dẫn dắt cuộc chiến thông tin và chiến tranh dư luận.
Tập hợp quân sự mới nổi này đang định nghĩa lại hình thức chiến tranh của thế kỷ 21.
Sự ra đời của cổ phiếu tín ngưỡng
Sự bùng nổ của AIP và việc liên tục trúng thầu các đơn hàng lớn trong ngành quân sự đã đẩy giá cổ phiếu của Palantir lên con đường tăng vọt:
20 tháng 5 năm 2023, 60 đô la khi gia nhập S&P 500 vào tháng 11 năm 2024, đạt mức cao nhất lịch sử 187,99 đô la vào tháng 8 năm 2025, tăng gần 10 lần trong hơn hai năm.
Trong ngành SaaS, có một quy tắc nổi tiếng gọi là "quy tắc 40" được sử dụng để đánh giá tình trạng sức khỏe của công ty: tỷ lệ tăng trưởng doanh thu hàng năm cộng với tỷ suất lợi nhuận nếu vượt quá 40% thì được coi là xuất sắc.
Và trong quý đầu tiên của năm 25, con số này của Palantir là 83%.
Sau đó, quân đội nhà đầu tư nhỏ lẻ đã xuất hiện.
Khu vực r/PLTR trên Reddit đã tập hợp 108.000 "tín đồ", phân tích từng báo cáo tài chính, giải thích phát ngôn của CEO, thậm chí đặt biệt danh cho công ty. Trong mắt họ, Palantir không chỉ là một công ty phần mềm, mà còn là sự mở rộng của vận mệnh quốc gia Mỹ.
Đối với những nhà đầu tư nhỏ lẻ này, việc mua PLTR không phải là đặt cược vào một công ty, mà là đặt cược vào một trật tự thế giới. Chừng nào Mỹ duy trì sự bá quyền quân sự toàn cầu, Palantir sẽ tiếp tục thịnh vượng.
CEO Alex Karp không bao giờ che giấu lập trường chính trị của mình. Ông từng công khai tuyên bố: "Chúng tôi luôn giữ quan điểm thân phương Tây, cho rằng phương Tây có lối sống và cách tổ chức ưu việt hơn."
Trong thư gửi cổ đông năm 2024, ông đã trích dẫn lời của nhà sử học Samuel Huntington: "Sự trỗi dậy của phương Tây không phải vì sự vượt trội về tư tưởng, giá trị, mà là vì sự vượt trội trong việc sử dụng bạo lực có tổ chức."
Đầu năm 2025, Karp đã xuất bản một cuốn sách: "Cộng hòa công nghệ" (The Technological Republic).
Trong sách, ông đặt câu hỏi về các công ty công nghệ ở Silicon Valley:
"Tại sao các công ty ở Silicon Valley chỉ quan tâm đến giao đồ ăn và mạng xã hội, chứ không phải an ninh quốc gia?"
Theo quan điểm của ông, trách nhiệm của các công ty công nghệ không chỉ là kiếm tiền, mà còn là chủ động định hình trật tự chính trị của thế giới.
Chủ nghĩa dân tộc công nghệ trần trụi như vậy rất hiếm gặp ở Silicon Valley. Khi Google rút khỏi dự án Maven do sự phản đối của nhân viên, Palantir đã không ngần ngại tiếp nhận, tuyên bố rõ ràng rằng họ muốn đóng vai trò là "thương nhân vũ khí số" của Mỹ trong cuộc chạy đua vũ trang AI.
2025 vào tháng 8 năm 2025, giá trị thị trường của Palantir đạt 443.55 tỷ USD, trở thành công ty có giá trị lớn thứ 21 thế giới. Con số này có ý nghĩa gì?
Nó vượt qua tổng giá trị thị trường của Lockheed Martin, Raytheon và Northrop Grumman, ba ông lớn công nghiệp quốc phòng truyền thống này cộng lại còn không bằng công ty phần mềm có chưa đến 4000 nhân viên này.
Tỷ lệ giá trên lợi nhuận cao tới 245 lần đã chạm đến bản chất của cổ phiếu niềm tin: nó không liên quan đến dòng tiền và mô hình định giá, mà liên quan đến một niềm tin đơn giản rằng trong thế giới ngày càng nguy hiểm này, Mỹ cần Palantir.
Giá cổ phiếu còn tăng nữa không? Không ai biết câu trả lời. Nhưng có thể chắc chắn rằng, trong thời đại địa chính trị đang được tái cấu trúc, việc đặt cược vào "vận mệnh Mỹ" đã trở thành logic đầu tư đơn giản nhất ở bên kia đại dương, và Palantir đã trở thành phương tiện cổ phiếu tốt nhất cho vận mệnh Mỹ.
Có lẽ đây là "cổ phiếu vận mệnh quốc gia" đắt giá nhất trong lịch sử, nhưng đối với những người tin tưởng, chính điều đó tạo nên giá trị của nó.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Năm năm, gấp hai mươi lần: Cổ phiếu "quốc vận" mới của Mỹ thực chất là gì?
Nguồn: Shenchao TechFlow
Tác giả: David & Liam, 深潮 TechFlow
Tiêu đề gốc: 5 năm 20 lần, câu chuyện ra đời của cổ phiếu quốc vận đắt nhất Mỹ
Vào ngày 8 tháng 8 năm 2025, giá cổ phiếu của Palantir Technologies (PLTR) đạt 187,99 USD, giá trị vốn hóa thị trường vượt qua 443 tỷ USD - cao hơn tổng giá trị của ba ông lớn công nghiệp quốc phòng Lockheed Martin, Raytheon và Northrop Grumman.
Từ đầu năm 2025 đến nay, PLTR đã tăng 145%.
Công ty dữ liệu AI này không sản xuất chip, không đào tạo mô hình lớn, không làm sản phẩm tiêu dùng.
Danh sách khách hàng thì giống như những nhân vật quen thuộc trong bộ phim "Nhiệm vụ bất khả thi": CIA, FBI, NSA, Lầu Năm Góc, Quân đội phòng vệ Israel, MI5 của Anh.
Điều kỳ lạ hơn là về định giá. PLTR có tỷ lệ P/E dự phóng lên đến 245 lần, trong khi trung bình ngành chỉ có 24 lần; để so sánh, Nvidia, được một số người gọi là "bong bóng AI", có tỷ lệ P/E chỉ là 35 lần.
Công ty dữ liệu này được thành lập bởi ông trùm PayPal Peter Thiel, từng nhận được đầu tư từ Wang Sicong, đã một thời bị Silicon Valley coi là "công ty xấu xa". Giờ đây, nó đã biến hình thành ngôi sao hot nhất thời đại AI, là cổ phiếu đại diện cho vận mệnh quốc gia Mỹ.
Thưa ngài, thời đại đã thay đổi.
911, CIA và quả cầu pha lê
Vào ngày 11 tháng 9 năm 2001, hai tòa tháp thương mại thế giới sụp đổ, quan điểm an ninh của Hoa Kỳ đã thay đổi mãi mãi.
Tại Silicon Valley, tỷ phú trẻ tuổi Peter Thiel vừa rút 1 tỷ USD từ PayPal đang suy nghĩ về một vấn đề khác:
Phương pháp mà PayPal sử dụng để chống lại gian lận giao dịch có thể được mở rộng sang các lĩnh vực khác, chẳng hạn như chống khủng bố?
Vào thời điểm đó, họ đã xây dựng hệ thống chống gian lận thương mại tiên tiến nhất thế giới, thông qua việc phân tích mô hình giao dịch để nhận diện hành vi bất thường. Nếu áp dụng cùng một logic vào lĩnh vực an ninh quốc gia thì sao?
Nhưng Thiel cần một người đặc biệt để lãnh đạo công ty này và thực hiện ý tưởng này. Ông đã nghĩ đến người bạn cùng lớp từ trường Luật Stanford, Alex Karp.
Karp là CEO ít giống CEO nhất ở Silicon Valley. Anh học triết học tại Haverford College, lấy bằng Tiến sĩ Luật tại Stanford, sau đó chạy đến Đại học Frankfurt ở Đức để theo đuổi bằng Tiến sĩ lý thuyết xã hội tân cổ điển, luận án Tiến sĩ nghiên cứu về "sự tấn công trong thế giới sống".
Cùng năm đó, họ đã tập hợp một đội ngũ sáng lập đặc biệt: Joe Lonsdale, một thiên tài 24 tuổi từ Stanford, bạn cùng phòng của Thiel ở Stanford là Stephen Cohen, và kỹ sư Nathan Gettings từ PayPal, chính là người đã phát triển nguyên mẫu hệ thống chống gian lận của PayPal.
Công ty mang tên "Palantir", xuất phát từ "Palantír" trong tác phẩm "Chúa tể những chiếc nhẫn" của Tolkien, là một viên đá ma thuật có khả năng nhìn xuyên thời gian và không gian, nhận thức mọi thứ. Trong tiểu thuyết, ai nắm giữ Palantír sẽ có được lợi thế thông tin.
Thú vị là, công ty thậm chí đã đặt tên văn phòng theo các địa danh ở Trung Đất: Palo Alto gọi là "Shire", McLean, Virginia gọi là "Rivendell", Washington D.C. gọi là "Minas Tirith".
Vốn khởi nghiệp của công ty cũng rất bất thường: 2 triệu đô la đến từ bộ phận đầu tư mạo hiểm của CIA là In-Q-Tel, 30 triệu đô la đến từ chính Thiel và quỹ đầu tư mạo hiểm của ông là Founders Fund.
Trong hơn mười năm tiếp theo, Palantir đã huy động được hơn 3 tỷ đô la, với các nhà đầu tư bao gồm cả các quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu của Hoa Kỳ cũng như một số cá nhân gây tranh cãi, chẳng hạn như vào năm 2014, con trai của một gia đình giàu có nổi tiếng ở Trung Quốc, Wang Sicong, đã đầu tư 4 triệu đô la vào Palantir thông qua Pusi Capital, với khoảng định giá khoảng 9 tỷ đô la.
Sứ mệnh của họ trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết ở Mỹ sau sự kiện 911.
Như CEO Karp đã nói sau này, những gì Palantir làm là "tìm kiếm những điều ẩn giấu" (the finding of hidden things): một cuộc tấn công khủng bố có thể xảy ra tiếp theo.
Theo dõi Bin Laden
Từ năm 2003 đến 2006, Palantir gần như biến mất khỏi tầm nhìn của công chúng.
Không có sản phẩm nào được phát hành, không có báo chí nào đưa tin, thậm chí không có biển hiệu văn phòng chính thức. Các kỹ sư đang phát triển một phần mềm có mã hiệu "Gotham" trong một tòa nhà không nổi bật cho các cơ quan tình báo của Mỹ.
Đúng vậy, đó là thành phố mà Batman bảo vệ.
Năm 2010 tại Afghanistan, quân đội Mỹ phải đối mặt với một kẻ thù vô hình. Chỉ trong năm này, hơn 200 lính Mỹ đã chết do bom ven đường (IED), nhiều hơn tổng số trong ba năm trước đó.
Lúc này, Gotham thể hiện giá trị của nó, nó có thể ghép những mảnh thông tin tưởng chừng không liên quan thành một bức tranh hoàn chỉnh:
Một người dân địa phương đội mũ màu tím, hệ thống ngay lập tức đánh dấu là bất thường, vì màu tím trong văn hóa địa phương là vô cùng hiếm. Bằng cách theo dõi đặc điểm này, kết hợp với tín hiệu điện thoại, quỹ đạo di chuyển và mạng xã hội, cuối cùng xác nhận rằng người này chính là đối tượng lắp đặt mìn.
Mặc dù chính thức chưa công khai xác nhận, nhưng nhiều nguồn tin đã gợi ý rằng Palantir đã đóng vai trò then chốt trong hành động này. Trong cuốn sách "Kết thúc" của Mark Bowden mô tả quá trình bắt giữ Osama bin Laden, ông đã mô tả Palantir là "ứng dụng thực sự mang tính sát thương cao."
Hệ thống Gotham thông qua việc phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ tích lũy trong nhiều năm, bao gồm các ghi chép cuộc gọi, giao dịch tài chính, sự di chuyển của con người, và mạng xã hội, cuối cùng đã chỉ ra manh mối đến cái sân nhìn có vẻ bình thường đó.
Công ty này, xuất phát từ tầng hầm của CIA, đã trở thành một vũ khí dữ liệu mạnh mẽ của chính phủ Hoa Kỳ.
Kẻ lạ ở Silicon Valley
Đơn hàng của chính phủ là một con dao hai lưỡi.
Đối với Palantir, việc phụ thuộc vào hợp đồng của chính phủ thực sự đã mang lại nguồn thu nhập ban đầu, nhưng cũng đã đóng một cái nhãn khó xóa nhòa lên trán của nó, "công ty chính phủ". Cái xiềng xóa này đã gần như đồng hành cùng toàn bộ quá trình thương mại hóa của nó.
Năm 2009, Palantir lần đầu tiên cố gắng bước ra khỏi lĩnh vực tình báo, Morgan Stanley trở thành khách hàng lớn đầu tiên trong việc thương mại hóa.
Họ sử dụng công nghệ của Palantir để kiểm soát rủi ro nội bộ - giám sát email của các nhà giao dịch, định vị GPS, hành vi in ấn và tải xuống, thậm chí phân tích bản ghi âm cuộc gọi để tìm kiếm các giao dịch không đúng quy định.
Năm 2011, công ty đã giới thiệu nền tảng Foundry dành cho doanh nghiệp, tích hợp dữ liệu bán hàng, tồn kho, tài chính, vận hành vào một trung tâm phân tích, giúp việc gọi dữ liệu giữa các phòng ban trở nên hiệu quả hơn. Tuy nhiên, thời gian triển khai hệ thống này kéo dài hàng tháng, mỗi dự án hầu như đều được phát triển tùy chỉnh, giá cả đắt đỏ, khó có thể mở rộng quy mô.
Nhiều khách hàng ca ngợi công nghệ nhưng lại bị ngăn cản bởi chi phí và thời gian triển khai. So với đó, các nền tảng "nhẹ" như Snowflake, Databricks được ưa chuộng hơn.
Trong khi gặp khó khăn trong việc thương mại hóa, Palantir thường xuyên bị cuốn vào các tranh cãi chính trị: hỗ trợ CIA trong việc chống lại WikiLeaks, tham gia vào kế hoạch giám sát "Prism", và sử dụng công nghệ nhận diện hình ảnh để theo dõi người nhập cư bất hợp pháp cũng như những người biểu tình trên đường phố.
Tại Silicon Valley, nơi văn hóa cánh tả chiếm ưu thế, những điều này khiến nó bị coi là một công ty xấu xa "tiếp tay cho ác quỷ". Những người biểu tình đã nhiều lần tổ chức biểu tình tại trụ sở của Palantir và nhà của các nhà sáng lập Thiel, Karp.
Năm 2020, trước thềm IPO, Palantir đã chọn rời Silicon Valley và chuyển đến Denver, hoàn toàn cắt đứt quan hệ với Silicon Valley.
Giám đốc điều hành công ty Karp trong thư công khai bày tỏ sự không hài lòng và ấm ức: "Chúng tôi cung cấp dịch vụ phần mềm cho các cơ quan quốc phòng và tình báo của Hoa Kỳ để bảo vệ an ninh quốc gia, nhưng lại liên tục bị chỉ trích, trong khi những công ty internet bán dữ liệu người tiêu dùng để thu lợi từ quảng cáo lại coi đó là điều bình thường."
Tháng 9 cùng năm, Palantir niêm yết.
Các phương tiện truyền thông đã dán đầy nhãn tiêu cực cho nó:
Thành lập 17 năm, chưa bao giờ có lãi: Năm 2019 lỗ 580 triệu USD, Palantir thậm chí trong hồ sơ chào bán cổ phiếu đã dự đoán rằng trong tương lai có thể sẽ không bao giờ đạt được hoặc duy trì lợi nhuận.
Sự phụ thuộc quá mức vào hợp đồng của chính phủ: Trong nửa đầu năm 2020, doanh thu từ khách hàng chính phủ chiếm 53,5% tổng doanh thu của công ty, trong khi năm ngoái là 45%.
Cơ quan quản lý cực kỳ quyết đoán: Palantir đã từng cho biết trong tài liệu nộp cho SEC Hoa Kỳ rằng cho phép người sáng lập đơn phương điều chỉnh quyền biểu quyết.
Giá mở cửa vào ngày đầu niêm yết là 10 USD, sau 2 năm, giá cổ phiếu đã có lúc giảm xuống 5.92 USD.
Trong mắt người ngoài, một công ty như vậy, phụ thuộc nghiêm trọng vào hợp đồng của chính phủ, thường gặp khó khăn trong việc thương mại hóa, đã thành lập hơn mười năm mà vẫn không thấy hy vọng có lãi, lại là một công ty bị mọi người ở Silicon Valley chỉ trích, không thể nói đến giá trị đầu tư nào.
Tuy nhiên, chỉ sau vài năm, giá trị thị trường của nó đã tăng lên 400 tỷ USD, lọt vào hàng ngũ các công ty công nghệ có giá trị nhất thế giới.
Palantir đã hoàn thành cuộc đảo ngược này như thế nào?
bước ngoặt lộng lẫy
Ngày 30 tháng 11 năm 2022, ChatGPT ra mắt, cả thế giới đang nói về cuộc cách mạng AI.
Nhưng đối với hầu hết các doanh nghiệp, sau sự phấn khích là sự bối rối của thực tế: ChatGPT có thể viết thơ, có thể trò chuyện, nhưng không hiểu dữ liệu kinh doanh của tôi, không biết quy trình vận hành của tôi, và không thể kết nối với hệ thống cốt lõi của tôi.
Sự bối rối này chính là cơ hội của Palantir, Karp nhìn thấy những điều mà người khác không thấy.
Chỉ sau chưa đầy 5 tháng kể từ khi ChatGPT được phát hành, Palantir đã ra mắt AIP (Nền tảng Trí tuệ Nhân tạo).
AIP về cơ bản là một nền tảng AI Agent, cho phép các mô hình ngôn ngữ lớn hiểu và thao tác dữ liệu thực của doanh nghiệp, học quy trình kinh doanh của bạn, hiểu cấu trúc dữ liệu của bạn, làm quen với logic vận hành của bạn, và cuối cùng trở thành một nhân viên AI thực sự hiểu công ty của bạn.
Nó có thể phân tích các dữ liệu nội bộ của doanh nghiệp như hệ thống ERP, cơ sở dữ liệu CRM, báo cáo tài chính, và còn có thể thực hiện các thao tác.
Khi bạn hỏi "Dây chuyền sản xuất nào nên được bảo trì trước", nó sẽ không giống như GPT cung cấp cho bạn lý thuyết quản lý thiết bị mà là dựa trên trạng thái thiết bị thời gian thực, lịch sử bảo trì, kế hoạch sản xuất, đưa ra những gợi ý cụ thể ngay lập tức, thậm chí có thể tự động phát hành đơn bảo trì.
Đây chính là năng lực cốt lõi mà Palantir đã tích lũy trong nhiều năm: tích hợp dữ liệu và quyết định tự động.
Trong 20 năm qua, nó đã xử lý dữ liệu tình báo cho CIA, FBI, phân tích thông tin chiến trường cho Lầu Năm Góc, về bản chất đều đang giải quyết một vấn đề, đó là làm thế nào để biến dữ liệu phức tạp thành hành động có thể thực hiện.
AI đã biến mọi thứ thành tự động hóa trở nên khả thi. ChatGPT cho phép mọi người có thể trò chuyện với AI, AIP giúp mọi doanh nghiệp có thể sử dụng AI để phục vụ cho mình.
Số liệu báo cáo tài chính ngay lập tức phản ánh sức mạnh của sự chuyển biến này. Trước khi AIP ra mắt, tỷ lệ tăng trưởng doanh thu của Palantir trong quý đầu tiên của năm 2023 đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử là 13%. Nhưng sau khi AIP được triển khai, tỷ lệ tăng trưởng bắt đầu phục hồi mạnh mẽ, doanh thu cả năm 2024 tăng 23%.
Năm 2025 sẽ hoàn toàn bùng nổ, doanh thu Q1 đạt 884 triệu USD, tăng 39% so với năm trước; doanh thu Q2 đạt 1,01 tỷ USD, tăng 48%.
Căn bệnh "phụ thuộc vào chính phủ" từng bị chỉ trích đang được chữa trị, từ Chevron đến Airbus, từ Ngân hàng Santander đến Wenzel Spine, các doanh nghiệp ở mọi lĩnh vực đang xếp hàng triển khai AIP.
AI thương nhân vũ khí
Cách mạng AI có thể xảy ra trong cửa sổ trò chuyện, cũng có thể xảy ra trên chiến trường thực sự.
Trong lĩnh vực quân sự, Palantir đã trở thành "thương nhân vũ khí AI" của thế giới phương Tây.
Năm 2022, CEO của Palantir, Karp, đã xuất hiện tại Kyiv trong bộ giày chiến thuật và ký kết một loạt các thỏa thuận hợp tác với chính phủ Ukraine.
Palantir đã hòa nhập vào hệ thống quân sự của Mỹ và toàn bộ phương Tây.
Sau khi Google rút lui khỏi dự án Maven vào năm 2019, Palantir lập tức tiếp quản hợp đồng AI cốt lõi của Lầu Năm Góc. Trong những năm tiếp theo, hợp đồng liên tiếp đến: vào quý 3 năm 2024, Palantir đã nhận được hợp đồng trị giá 218 triệu USD từ Space Force để xây dựng hệ thống tác chiến không gian; vào tháng 8 năm 2025, Quân đội Hoa Kỳ đã ký hợp đồng lớn trị giá 10 tỷ USD với Palantir có thời hạn 10 năm.
Giám đốc điều hành Palantir Karp đã nói trong một cuộc phỏng vấn với Washington Post rằng: "Sức mạnh của hệ thống chiến tranh thuật toán tiên tiến mạnh đến mức tương đương với việc sở hữu vũ khí hạt nhân chiến thuật để đối phó với đối thủ chỉ có vũ khí thông thường."
Cuối năm 2024, Palantir đã phát hành một đoạn quảng cáo trên mạng xã hội với tiêu đề "Cuộc chiến chưa bắt đầu, thắng bại đã được xác định." Điều này không chỉ là marketing, mà còn giống như một tuyên ngôn.
Tập hợp quân sự mới nổi này đang định nghĩa lại hình thức chiến tranh của thế kỷ 21.
Sự ra đời của cổ phiếu tín ngưỡng
Sự bùng nổ của AIP và việc liên tục trúng thầu các đơn hàng lớn trong ngành quân sự đã đẩy giá cổ phiếu của Palantir lên con đường tăng vọt:
20 tháng 5 năm 2023, 60 đô la khi gia nhập S&P 500 vào tháng 11 năm 2024, đạt mức cao nhất lịch sử 187,99 đô la vào tháng 8 năm 2025, tăng gần 10 lần trong hơn hai năm.
Trong ngành SaaS, có một quy tắc nổi tiếng gọi là "quy tắc 40" được sử dụng để đánh giá tình trạng sức khỏe của công ty: tỷ lệ tăng trưởng doanh thu hàng năm cộng với tỷ suất lợi nhuận nếu vượt quá 40% thì được coi là xuất sắc.
Và trong quý đầu tiên của năm 25, con số này của Palantir là 83%.
Sau đó, quân đội nhà đầu tư nhỏ lẻ đã xuất hiện.
Khu vực r/PLTR trên Reddit đã tập hợp 108.000 "tín đồ", phân tích từng báo cáo tài chính, giải thích phát ngôn của CEO, thậm chí đặt biệt danh cho công ty. Trong mắt họ, Palantir không chỉ là một công ty phần mềm, mà còn là sự mở rộng của vận mệnh quốc gia Mỹ.
CEO Alex Karp không bao giờ che giấu lập trường chính trị của mình. Ông từng công khai tuyên bố: "Chúng tôi luôn giữ quan điểm thân phương Tây, cho rằng phương Tây có lối sống và cách tổ chức ưu việt hơn."
Trong thư gửi cổ đông năm 2024, ông đã trích dẫn lời của nhà sử học Samuel Huntington: "Sự trỗi dậy của phương Tây không phải vì sự vượt trội về tư tưởng, giá trị, mà là vì sự vượt trội trong việc sử dụng bạo lực có tổ chức."
Đầu năm 2025, Karp đã xuất bản một cuốn sách: "Cộng hòa công nghệ" (The Technological Republic).
Trong sách, ông đặt câu hỏi về các công ty công nghệ ở Silicon Valley:
"Tại sao các công ty ở Silicon Valley chỉ quan tâm đến giao đồ ăn và mạng xã hội, chứ không phải an ninh quốc gia?"
Theo quan điểm của ông, trách nhiệm của các công ty công nghệ không chỉ là kiếm tiền, mà còn là chủ động định hình trật tự chính trị của thế giới.
Chủ nghĩa dân tộc công nghệ trần trụi như vậy rất hiếm gặp ở Silicon Valley. Khi Google rút khỏi dự án Maven do sự phản đối của nhân viên, Palantir đã không ngần ngại tiếp nhận, tuyên bố rõ ràng rằng họ muốn đóng vai trò là "thương nhân vũ khí số" của Mỹ trong cuộc chạy đua vũ trang AI.
Nó vượt qua tổng giá trị thị trường của Lockheed Martin, Raytheon và Northrop Grumman, ba ông lớn công nghiệp quốc phòng truyền thống này cộng lại còn không bằng công ty phần mềm có chưa đến 4000 nhân viên này.
Tỷ lệ giá trên lợi nhuận cao tới 245 lần đã chạm đến bản chất của cổ phiếu niềm tin: nó không liên quan đến dòng tiền và mô hình định giá, mà liên quan đến một niềm tin đơn giản rằng trong thế giới ngày càng nguy hiểm này, Mỹ cần Palantir.
Giá cổ phiếu còn tăng nữa không? Không ai biết câu trả lời. Nhưng có thể chắc chắn rằng, trong thời đại địa chính trị đang được tái cấu trúc, việc đặt cược vào "vận mệnh Mỹ" đã trở thành logic đầu tư đơn giản nhất ở bên kia đại dương, và Palantir đã trở thành phương tiện cổ phiếu tốt nhất cho vận mệnh Mỹ.
Có lẽ đây là "cổ phiếu vận mệnh quốc gia" đắt giá nhất trong lịch sử, nhưng đối với những người tin tưởng, chính điều đó tạo nên giá trị của nó.