RISC-V, phát âm là "risk five", là một kiến trúc tập lệnh nguồn mở hiện đại dựa trên nguyên lý máy tính tập lệnh rút gọn (RISC). Nói một cách đơn giản, nó giống như một bản thiết kế, định nghĩa một tập hợp các lệnh mà bộ xử lý có thể thực hiện.
Mục tiêu thiết kế của RISC-V là tính mô-đun cao, hiệu quả và linh hoạt. Khung mã nguồn mở này được phát triển lần đầu bởi Đại học California vào năm 2010, nó cho phép các nhà phát triển tùy chỉnh linh hoạt các chức năng và trường hợp sử dụng của mình, và còn tiết kiệm chi phí so với các ISA độc quyền như ARM hoặc x86. RISC-V có nhiều ứng dụng khác nhau, từ siêu máy tính đến điện thoại thông minh, và hiện nay là các blockchain như Ethereum.
Vào ngày 20 tháng 4 năm 2025, đồng sáng lập Ethereum Vitalik Buterin đã công bố một kế hoạch mở rộng "cấp tiến" hoàn toàn mới, sẽ thay thế máy ảo Ethereum (EVM) bằng kiến trúc tập lệnh RISC-V, nhằm nâng cao tốc độ và hiệu suất của lớp thực thi mạng. Ý tưởng là RISC-V là giải pháp tốt nhất để giải quyết các hạn chế về khả năng mở rộng của blockchain.
"Nó nhằm mục đích nâng cao đáng kể hiệu suất của lớp thực thi Ethereum, giải quyết một trong những nút thắt mở rộng chính và nâng cao đáng kể sự đơn giản của lớp thực thi - thực tế, đây có thể là giải pháp khả thi duy nhất."
Ý tưởng của nó là: sử dụng RISC-V thay thế EVM, như ngôn ngữ máy ảo để viết hợp đồng thông minh, "Buterin nói.
Khi người dùng chuyển sang Layer 2 để tìm kiếm giao dịch rẻ hơn và nhanh hơn, Ethereum tiếp tục đối mặt với vấn đề phí giao dịch cao và giảm khối lượng giao dịch. Điều này phù hợp với chiến lược mở rộng của Ethereum sau khi hợp nhất vào năm 2022. Ý tưởng của Buterin về việc tái hình thành Ethereum được coi là cơ hội cho Ethereum hiện đại hóa và duy trì vị thế thống trị của nó như một nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu.
Hai, RISC-V hoạt động trên Ethereum như thế nào?
Việc thêm RISC-V vào Ethereum hiện vẫn chỉ là một đề xuất đang được cộng đồng và quản trị mạng thảo luận. Buterin đã phác thảo một số phương pháp để thực hiện đề xuất này, bao gồm việc chạy hai máy ảo (VM) hoặc hoàn toàn chuyển sang RISC-V.
Ý tưởng chính của việc hỗ trợ máy ảo là cho phép hợp đồng được viết và thực thi trong mô hình EVM hiện có hoặc RISC-V. Cả hai loại hợp đồng này đều có thể truy cập vào lưu trữ bền vững, giữ số dư Ether và thực hiện cũng như nhận các cuộc gọi. Hơn nữa, các hợp đồng cũng có thể được tích hợp để gọi lẫn nhau.
Một giải pháp khác được gọi là "cấp tiến hơn" là sửa đổi giao thức để chuyển đổi các hợp đồng EVM hiện có. Điều này yêu cầu viết lại các hợp đồng hiện có để chúng tương tác với trình thông dịch EVM, trong khi các hợp đồng mới được viết trực tiếp bằng RISC-V.
Một thách thức chính mà sự thay đổi lớn như vậy phải đối mặt là tránh làm hỏng các ứng dụng phi tập trung hiện có (DApp) và hợp đồng thông minh. Ethereum không thể mạo hiểm làm hỏng các hợp đồng hiện có được viết bằng mã EVM hiện tại. Một giải pháp chuyển tiếp có thể liên quan đến việc sử dụng trình thông dịch - về cơ bản là một lớp chuyển đổi giữa các ngôn ngữ lập trình khác nhau. Điều này sẽ cho phép các nhà phát triển bắt đầu xây dựng bằng RISC-V, trong khi vẫn đảm bảo các hợp đồng EVM truyền thống tiếp tục hoạt động mà không bị gián đoạn.
Ba, Những lợi thế chính của RISC-V và EVM
Nếu RISC-V gây ra sự chuyển biến lớn trong kiến trúc Ethereum, thì sự chuyển biến này sẽ mang lại những lợi ích gì? Về lâu dài, RISC-V sẽ nâng cao hiệu suất và khả năng xử lý của hợp đồng thông minh Ethereum.
Theo Buterin, kiến trúc mới về lý thuyết có thể đạt được mức tăng hiệu suất gấp 100 lần; thực tế, con số này rất khó đạt được, nhưng sự cải thiện vẫn rất đáng kể. Việc cải thiện hiệu suất liên quan chặt chẽ đến RISC-V về tính ứng dụng của hệ thống chứng minh zero-knowledge (ZK) và việc thực thi hợp đồng thông minh tổng quát, vì nó loại bỏ chi phí của EVM.
RISC-V không hoàn toàn thay thế EVM, mà sử dụng RISC-V làm backend cho zkEVM hoặc các ZK Rollup tương tự, vì trong những hệ thống này, chi phí chứng minh chiếm ưu thế. Sự cải thiện khả năng mở rộng chủ yếu đến từ việc chuyển giao nhiệm vụ thực thi sang ZK Rollup, trong khi RISC-V sẽ tối ưu hóa quy trình chứng minh.
Hợp đồng thông minh RISC-V có thể chạy nhanh hơn và tiêu thụ ít tài nguyên điện toán hơn. Việc tăng hiệu quả này có thể chuyển thành phí gas thấp hơn cho người dùng cuối. Trong quá trình này, nó cũng cho phép mạng xử lý nhiều người dùng và giao dịch hơn mà không bị chậm lại. Điều này sẽ trực tiếp cải thiện khả năng mở rộng của Ethereum và hy vọng giải quyết được một trong những vấn đề bị chỉ trích nhiều nhất trong ngành công nghiệp blockchain.
Ngoài ra, tập lệnh đơn giản và linh hoạt của RISC-V phù hợp hơn với tính toán chứng minh không kiến thức so với EVM, vì EVM sẽ phát sinh chi phí cho các nhiệm vụ quản lý như tính toán Gas và quản lý trạng thái.
RISC-V không phải được xây dựng lại EVM để hỗ trợ bằng chứng không kiến thức, mà là cung cấp một giải pháp thay thế tinh gọn, đơn giản hóa việc phát triển lớp thực thi tối ưu hóa bằng chứng không kiến thức. Điều này có thể tăng tốc lộ trình của Ethereum để đạt được quyền riêng tư và khả năng mở rộng thông qua ZK Rollup (ZK Rollup), khiến RISC-V trở thành một bổ sung mạnh mẽ cho EVM.
Bảng dưới đây tóm tắt sự khác biệt và ưu điểm chính giữa RISC-V và EVM.
Bốn, RISC-V có thể triển khai trong tương lai không?
Đề xuất của Buterin đã gây ra những cuộc tranh luận sôi nổi trong cộng đồng người dùng và phát triển Ethereum. Đây là một ý tưởng tham vọng, có khả năng trở thành một cột mốc trên lộ trình phát triển của chuỗi khối hợp đồng thông minh hàng đầu.
Lập trình viên Ben Adams đã đưa ra một số lo ngại về đề xuất này: Nói ngắn gọn, chứng minh không kiến thức có thể trở nên hiệu quả hơn, nhưng cũng có thể tồn tại một số nhược điểm. Việc xây dựng và thực thi khối blockchain cho hợp đồng thông minh có thể sẽ bị chậm lại đáng kể.
Rủi ro ở đây là, các chứng minh không biết có thể trở nên tốt hơn, nhưng việc xây dựng và thực hiện khối sẽ xấu đi đáng kể, Ben Adams bình luận.
Một người bình luận ẩn danh khác cũng bày tỏ quan điểm tương tự: Tôi đồng ý với quan điểm của Ben Adams, EVM về cơ bản dựa trên kiến trúc U256, do đó việc trừu tượng hóa sang RISC-V sẽ làm giảm hiệu suất thực thi tổng thể.
Người khác dường như cũng đồng ý rằng RISC-V là một ý tưởng tốt để giảm thiểu các nút thắt cổ chai, nhưng họ nghi ngờ về việc có nên ưu tiên nó hay không, khi xem xét đến những khó khăn và chi phí kỹ thuật tiềm năng.
Đồng ý, đối với Layer-1, việc giải quyết điểm thứ 2 và thứ 3 của nút thắt Layer-1 có vẻ là một ý tưởng hay. Nhưng đây có phải là vấn đề mà chúng ta muốn ưu tiên giải quyết không? Đặc biệt là khi xem xét quy mô chi phí kỹ thuật? Adam Cochran bổ sung.
Rõ ràng, đề xuất này vẫn cần được làm rõ hơn nữa và cần có thêm thảo luận từ cộng đồng Ethereum. Mặc dù đề xuất này hứa hẹn sẽ đơn giản hóa quy trình để nâng cao hiệu quả và tốc độ, nhưng nó cũng đưa ra một sự thay đổi công nghệ phức tạp. Điều này có thể cần nhiều năm để suy nghĩ lại cách thức hoạt động của blockchain Layer-1.
Tất nhiên, giống như bất kỳ dự án phi tập trung nào, việc phê duyệt không chỉ phụ thuộc vào kế hoạch kỹ thuật; nó cần sự công nhận của cộng đồng. Do đó, hiện tại, đề xuất của Buterin đã gây ra nhiều cuộc thảo luận rộng rãi về bất kỳ hành động phát triển nào sắp tới.
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
RISC-V là gì, tại sao Vitalik lại muốn sử dụng nó cho hợp đồng thông minh?
Tác giả: Marcel Deer, CoinTelegraph
Biên dịch: Bạch Thủy, Tài chính Vàng
Một, RISC-V là gì?
RISC-V, phát âm là "risk five", là một kiến trúc tập lệnh nguồn mở hiện đại dựa trên nguyên lý máy tính tập lệnh rút gọn (RISC). Nói một cách đơn giản, nó giống như một bản thiết kế, định nghĩa một tập hợp các lệnh mà bộ xử lý có thể thực hiện.
Mục tiêu thiết kế của RISC-V là tính mô-đun cao, hiệu quả và linh hoạt. Khung mã nguồn mở này được phát triển lần đầu bởi Đại học California vào năm 2010, nó cho phép các nhà phát triển tùy chỉnh linh hoạt các chức năng và trường hợp sử dụng của mình, và còn tiết kiệm chi phí so với các ISA độc quyền như ARM hoặc x86. RISC-V có nhiều ứng dụng khác nhau, từ siêu máy tính đến điện thoại thông minh, và hiện nay là các blockchain như Ethereum.
Vào ngày 20 tháng 4 năm 2025, đồng sáng lập Ethereum Vitalik Buterin đã công bố một kế hoạch mở rộng "cấp tiến" hoàn toàn mới, sẽ thay thế máy ảo Ethereum (EVM) bằng kiến trúc tập lệnh RISC-V, nhằm nâng cao tốc độ và hiệu suất của lớp thực thi mạng. Ý tưởng là RISC-V là giải pháp tốt nhất để giải quyết các hạn chế về khả năng mở rộng của blockchain.
"Nó nhằm mục đích nâng cao đáng kể hiệu suất của lớp thực thi Ethereum, giải quyết một trong những nút thắt mở rộng chính và nâng cao đáng kể sự đơn giản của lớp thực thi - thực tế, đây có thể là giải pháp khả thi duy nhất."
Ý tưởng của nó là: sử dụng RISC-V thay thế EVM, như ngôn ngữ máy ảo để viết hợp đồng thông minh, "Buterin nói.
Khi người dùng chuyển sang Layer 2 để tìm kiếm giao dịch rẻ hơn và nhanh hơn, Ethereum tiếp tục đối mặt với vấn đề phí giao dịch cao và giảm khối lượng giao dịch. Điều này phù hợp với chiến lược mở rộng của Ethereum sau khi hợp nhất vào năm 2022. Ý tưởng của Buterin về việc tái hình thành Ethereum được coi là cơ hội cho Ethereum hiện đại hóa và duy trì vị thế thống trị của nó như một nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu.
Hai, RISC-V hoạt động trên Ethereum như thế nào?
Việc thêm RISC-V vào Ethereum hiện vẫn chỉ là một đề xuất đang được cộng đồng và quản trị mạng thảo luận. Buterin đã phác thảo một số phương pháp để thực hiện đề xuất này, bao gồm việc chạy hai máy ảo (VM) hoặc hoàn toàn chuyển sang RISC-V.
Ý tưởng chính của việc hỗ trợ máy ảo là cho phép hợp đồng được viết và thực thi trong mô hình EVM hiện có hoặc RISC-V. Cả hai loại hợp đồng này đều có thể truy cập vào lưu trữ bền vững, giữ số dư Ether và thực hiện cũng như nhận các cuộc gọi. Hơn nữa, các hợp đồng cũng có thể được tích hợp để gọi lẫn nhau.
Một giải pháp khác được gọi là "cấp tiến hơn" là sửa đổi giao thức để chuyển đổi các hợp đồng EVM hiện có. Điều này yêu cầu viết lại các hợp đồng hiện có để chúng tương tác với trình thông dịch EVM, trong khi các hợp đồng mới được viết trực tiếp bằng RISC-V.
Một thách thức chính mà sự thay đổi lớn như vậy phải đối mặt là tránh làm hỏng các ứng dụng phi tập trung hiện có (DApp) và hợp đồng thông minh. Ethereum không thể mạo hiểm làm hỏng các hợp đồng hiện có được viết bằng mã EVM hiện tại. Một giải pháp chuyển tiếp có thể liên quan đến việc sử dụng trình thông dịch - về cơ bản là một lớp chuyển đổi giữa các ngôn ngữ lập trình khác nhau. Điều này sẽ cho phép các nhà phát triển bắt đầu xây dựng bằng RISC-V, trong khi vẫn đảm bảo các hợp đồng EVM truyền thống tiếp tục hoạt động mà không bị gián đoạn.
Ba, Những lợi thế chính của RISC-V và EVM
Nếu RISC-V gây ra sự chuyển biến lớn trong kiến trúc Ethereum, thì sự chuyển biến này sẽ mang lại những lợi ích gì? Về lâu dài, RISC-V sẽ nâng cao hiệu suất và khả năng xử lý của hợp đồng thông minh Ethereum.
Theo Buterin, kiến trúc mới về lý thuyết có thể đạt được mức tăng hiệu suất gấp 100 lần; thực tế, con số này rất khó đạt được, nhưng sự cải thiện vẫn rất đáng kể. Việc cải thiện hiệu suất liên quan chặt chẽ đến RISC-V về tính ứng dụng của hệ thống chứng minh zero-knowledge (ZK) và việc thực thi hợp đồng thông minh tổng quát, vì nó loại bỏ chi phí của EVM.
RISC-V không hoàn toàn thay thế EVM, mà sử dụng RISC-V làm backend cho zkEVM hoặc các ZK Rollup tương tự, vì trong những hệ thống này, chi phí chứng minh chiếm ưu thế. Sự cải thiện khả năng mở rộng chủ yếu đến từ việc chuyển giao nhiệm vụ thực thi sang ZK Rollup, trong khi RISC-V sẽ tối ưu hóa quy trình chứng minh.
Hợp đồng thông minh RISC-V có thể chạy nhanh hơn và tiêu thụ ít tài nguyên điện toán hơn. Việc tăng hiệu quả này có thể chuyển thành phí gas thấp hơn cho người dùng cuối. Trong quá trình này, nó cũng cho phép mạng xử lý nhiều người dùng và giao dịch hơn mà không bị chậm lại. Điều này sẽ trực tiếp cải thiện khả năng mở rộng của Ethereum và hy vọng giải quyết được một trong những vấn đề bị chỉ trích nhiều nhất trong ngành công nghiệp blockchain.
Ngoài ra, tập lệnh đơn giản và linh hoạt của RISC-V phù hợp hơn với tính toán chứng minh không kiến thức so với EVM, vì EVM sẽ phát sinh chi phí cho các nhiệm vụ quản lý như tính toán Gas và quản lý trạng thái.
RISC-V không phải được xây dựng lại EVM để hỗ trợ bằng chứng không kiến thức, mà là cung cấp một giải pháp thay thế tinh gọn, đơn giản hóa việc phát triển lớp thực thi tối ưu hóa bằng chứng không kiến thức. Điều này có thể tăng tốc lộ trình của Ethereum để đạt được quyền riêng tư và khả năng mở rộng thông qua ZK Rollup (ZK Rollup), khiến RISC-V trở thành một bổ sung mạnh mẽ cho EVM.
Bảng dưới đây tóm tắt sự khác biệt và ưu điểm chính giữa RISC-V và EVM.
Bốn, RISC-V có thể triển khai trong tương lai không?
Đề xuất của Buterin đã gây ra những cuộc tranh luận sôi nổi trong cộng đồng người dùng và phát triển Ethereum. Đây là một ý tưởng tham vọng, có khả năng trở thành một cột mốc trên lộ trình phát triển của chuỗi khối hợp đồng thông minh hàng đầu.
Lập trình viên Ben Adams đã đưa ra một số lo ngại về đề xuất này: Nói ngắn gọn, chứng minh không kiến thức có thể trở nên hiệu quả hơn, nhưng cũng có thể tồn tại một số nhược điểm. Việc xây dựng và thực thi khối blockchain cho hợp đồng thông minh có thể sẽ bị chậm lại đáng kể.
Rủi ro ở đây là, các chứng minh không biết có thể trở nên tốt hơn, nhưng việc xây dựng và thực hiện khối sẽ xấu đi đáng kể, Ben Adams bình luận.
Một người bình luận ẩn danh khác cũng bày tỏ quan điểm tương tự: Tôi đồng ý với quan điểm của Ben Adams, EVM về cơ bản dựa trên kiến trúc U256, do đó việc trừu tượng hóa sang RISC-V sẽ làm giảm hiệu suất thực thi tổng thể.
Người khác dường như cũng đồng ý rằng RISC-V là một ý tưởng tốt để giảm thiểu các nút thắt cổ chai, nhưng họ nghi ngờ về việc có nên ưu tiên nó hay không, khi xem xét đến những khó khăn và chi phí kỹ thuật tiềm năng.
Đồng ý, đối với Layer-1, việc giải quyết điểm thứ 2 và thứ 3 của nút thắt Layer-1 có vẻ là một ý tưởng hay. Nhưng đây có phải là vấn đề mà chúng ta muốn ưu tiên giải quyết không? Đặc biệt là khi xem xét quy mô chi phí kỹ thuật? Adam Cochran bổ sung.
Rõ ràng, đề xuất này vẫn cần được làm rõ hơn nữa và cần có thêm thảo luận từ cộng đồng Ethereum. Mặc dù đề xuất này hứa hẹn sẽ đơn giản hóa quy trình để nâng cao hiệu quả và tốc độ, nhưng nó cũng đưa ra một sự thay đổi công nghệ phức tạp. Điều này có thể cần nhiều năm để suy nghĩ lại cách thức hoạt động của blockchain Layer-1.
Tất nhiên, giống như bất kỳ dự án phi tập trung nào, việc phê duyệt không chỉ phụ thuộc vào kế hoạch kỹ thuật; nó cần sự công nhận của cộng đồng. Do đó, hiện tại, đề xuất của Buterin đã gây ra nhiều cuộc thảo luận rộng rãi về bất kỳ hành động phát triển nào sắp tới.